Λέσχη ανάγνωσης "Ιστορία ενός αιχμαλώτου" στο ΣΔΕ: ένας απολογισμός

Όπως είχε ανακοινωθεί σε παλαιότερη δημοσίευση, στο σχολείο μας πέρυσι λειτούργησαν  λέσχες ανάγνωσης. Στο Α' επίπεδο η λέσχη ανάγνωσης καταπιάστηκε με την ανάγνωση της Ιστορίας ενός αιχμαλώτου του Στρατή Δούκα. Το κείμενο αυτό όχι μόνο κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον όλων στην διάρκεια της ανάγνωσής του, αλλά βοήθησε παράλληλα στην μύηση των μελών της λέσχης σε βασικές  σχετικά με τη λογοτεχνία έννοιες, στην εξοικείωσή τους με δεδομένα που αφορούν στην νεοελληνική λογοτεχνία, αλλά και στην επαφή τους με στοιχειώδεις τρόπους και με βασικά κλειδιά για το "ξεκλείδωμα" ενός λογοτεχνικού κειμένου. Για την διαδικασία της ενασχόλησης κατά την λειτουργία της λέσχης ανάγνωσης δεν χρειάζεται να αναφερθούν εδώ πολλές λεπτομέρειες. Υπενθυμίζουμε μόνο ότι είχαμε ξεκινήσει την ανάγνωση του κειμένου παρακολουθώντας ταινίες τεκμηρίωσης για τη μικρασιατική καταστροφή και τα σχετικά γεγονότα και ότι κάθε συνάντηση περιελάμβανε: ανακεφαλαίωση των προηγουμένων, ανάγνωση ενός νέου τμήματος κειμένου με εξήγηση δύσκολων λέξεων και φράσεων, αναδιήγηση του κειμένου, αναφορά των απαραίτητων "πραγματικών" (ιστορικών, κοινωνικών και άλλων) στοιχείων για την κατανόηση του κειμένου, περιγραφή των αφηγηματικών τεχνικών (περιγραφή και αφήγηση, διάλογος και αφήγηση, συνοπτική και αναλυτική αφήγηση, ήρωες και πράξεις, πλοκή, εξωκειμενικά στοιχεία κλπ.). Όλα αυτά στο πλαίσιο μιας ευχάριστης και εποικοδομητικής συζήτησης που υπηρετούσε τον πλουραλισμό της έκφρασης, μιας συζήτησης που θα αποκαλούσαμε διαλεκτική αναζήτηση του νοήματος του κειμένου. Σε γενικές γραμμές, η ικανοποίηση από την ανάγνωση του Δούκα ξεπέρασε κάθε προσδοκία: τα μέλη της ομάδας γοητεύθηκαν από την αφηγηματική τέχνη του συγγραφέα, αναγνώρισαν στο κείμενο τα χαρακτηριστικά της ιστορίας περιπέτειας ή του λαϊκού παραμυθιού που διαθέτει, παραλλήλισαν με ευχέρεια την πλοκή του με την πλοκή μιας ταινίας θρίλερ και δεν σταμάτησαν ποτέ να κάνουν προβλέψεις για την πιθανή εξέλιξη της υπόθεσης. 

Στο τέλος της χρονιάς, εξάλλου, οι μαθητές, ατομικά ή σε ομάδες, επεξεργάστηκαν φύλλο με δραστηριότητες ανακεφαλαίωσης της ανάγνωσης, τις απαντήσεις στις οποίες όφειλαν να ανταλλάξουν μεταξύ τους με ηλεκτρονικό τρόπο. Οι δραστηριότητες αυτές κινούνται, πέρα από την ικανοποίηση βασικών ερμηνευτικών αναγκών, στην κατεύθυνση της παραγωγικής ενασχόλησης με τη λογοτεχνία.

1) Να γράψετε περίληψη του διηγήματος

2) Δώστε έναν τίτλο για κάθε ενότητα.

3) Δώστε έναν διαφορετικό τίτλο στο διήγημα.

4) "Είσαι Έλληνας! Είναι  Έλληνας",  ακούγεται  δυνατά. Εντοπίστε περιπτώσεις στην έκταση του κειμένου στις οποίες θα μπορούσατε να ενθέσετε τη φράση  αυτή. Ποιά  τροπή θα έπαιρνε η πλοκή στη συνέχεια. Δώστε μια σύνοψη αυτής της νέας πλοκής (ένα μόνο παράδειγμα)

5) Διλήμματα του Νικόλα Κοζάκογλου: εντοπίστε τα και επιλέξτε την αντίθετη απάντηση από αυτή που επέλεξε ο Κοζάκογλου. Τι θα είχε συμβεί στην περίπτωση αυτή;

6) Τόπος του διηγήματος: Κατασκευάστε έναν χάρτη με όλη την πορεία του Κοζάκογλου από την τελευταία περιοχή όπου βρέθηκε.

7) Χρόνος του διηγήματος: Κατασκευάστε ένα όσο το δυνατό ακριβέστερο χρονολόγιο της ιστορίας του Κοζάκογλου.

8) Γίνετε ερευνητές: είστε οι πρόεδροι ενός λογοτεχνικού κύκλου (=λέσχης ανάγνωσης) (ή εκπαιδευτικοί) και χρειάζεται να εντοπίσετε οπτικοακουστικό υλικό από το διαδίκτυο για να πλαισιώσετε το κείμενο κατά την παρουσίασή του (ή διδασκαλία του).Βρείτε και όσες περισσότερες πηγές μπορείτε και δικαιολογήστε τα λήμματα της λίστας.

9) Κατά  ζεύγη ή ομάδες: εντοπίστε τον πιο δραματικό για εσάς διάλογο και παίξτε τον στην τάξη.

10) Ζωγραφίστε κάτι (οτιδήποτε) με αφορμή το διήγημα.

11) Είστε μέλη μιας λέσχης ανάγνωσης (ή εκπαιδευτικοί).Διατυπώσετε τους λόγους για τους οποίους θα λαμβάνατε την απόφαση να μελετήσετε (ή να διδάξετε) το διήγημα.

Όλοι οι εκπαιδευόμενοι κατέθεσαν εργασίες. Ως εκ τούτου, ο συντονιστής της λέσχης φιλόλογος Κώστας Οικονόμου έλαβε την απόφαση να δημοσιεύσει εδώ, χωρίς γλωσσικές και άλλες επεμβάσεις, ορισμένες από τις εργασίες με σκοπό να ευχαριστήσει όλους αυτούς που έλαβαν μέρος στην λέσχη ανάγνωσης, να δώσει στην δημοσιότητα ένα ακόμη δείγμα από την αξία και την ποιότητα της δράσης τους και να τιμήσει την παρουσία τους στην ομάδα της λέσχης ανάγνωσης.

Στις 3 πρώτες εργασίες, που ήταν σε όλους κοινές, δόθηκαν ποικίλες απαντήσεις. Παραθέτουμε τις ακόλουθες ενδεικτικές:

• (Αντρέας Καλέσης)

Τίτλος: Ο τολμών νικά

Ενότητες: Η προσαρμογή των αιχμαλώτων - Η ζωή των σπηλαίων - Πώς πρέπει να βρω δουλειά και να γνωρίσω άλλους ανθρώπους -Με πολλούς και διάφορους τρόπους προσπαθώ να αποδράσω προς την ελευθερία.    

Περίληψη: Για την καταστροφή της Σμύρνης γίνεται λόγος πού έγινε τον Σεπτέμβριο 1922. Συγκεντρώθηκαν κάποιοι αιχμάλωτοι πού άλλοι εκτελέσθηκαν, άλλοι σφαγιάστηκαν, λεηλατήθηκαν

με τσεκούρια και σπαθιά από τις πρώτες μέρες. Από όλους αυτούς μπόρεσαν να ξεφύγουν δύο άτομα, πού στην προσπάθειά τους να σωθούν, κρυβόνταν από σπήλαια σε σπήλαια, ώσπου κάποια στιγμή αποφάσισαν να χωρίσουν για να μην  τους πιάσουνε και τραβήξανε τον δρόμο τους. Ο ένας προσπαθώντας για να ζήσει άρχισε να ψάχνει για δουλειά, βρήκε ένα αφεντικό που έμεινε πολύ ευχαριστημένος από τον παραγιό του, όπως τον έλεγε. Γνωριστήκανε και τον βοήθησε πάρα πολύ για τα χαρτιά του, για να επιστρέψει με οποιονδήποτε τρόπο στην πατρίδα του. Κάνοντας τον Τούρκο πολλές φορές, και μέσα στο άγνωστο άρχισε να ταξιδεύει με το βαπόρι από τα Θείρα προς τον Πειραιά, και στην συνέχεια με το τραίνο για την Κοζάνη, απ' όπου καταγόταν. 

• (Έφη Κουκουράβα)

Τίτλος: Και διηγώντας τα να κλαίς! ...

Ενότητες:α) ενότητα: Από την αιχμαλωσία στην ελευθερία, β) ενότητα: Η μεγάλη μάχη κατά της πείνας και του φόβου, γ) ενότητα: Η ανταμοιβή της εργατικότητας με εμπιστοσύνης, δ) ενότητα: Το ταξίδι προς την ελευθερία και την νέα Πατρίδα.

Περίληψη:  Ο ήρωας μας στην καταστροφή της Σμύρνης ήταν εκεί στο λιμάνι στην Πούντα μαζί με την οικογένειά του με σκοπό να περάσουν απέναντι στην  Ελλάδα .Εκεί πιάστηκε αιχμάλωτος μαζί με πολλούς άλλους Έλληνες χριστιανούς, Αρμένιους και αρχίζει η Οδύσσειά τους. Οι Τούρκοι στρατιώτες αλλά και οι πολίτες τους έδειχναν με κάθε τρόπο πόσο τους μισούσαν. Τους σκοτώνανε με την παραμικρή αφορμή και τους πετούσαν στα πλάγια των δρόμων σαν τα σκυλιά οδηγώντας τους στο εσωτερικό της χώρας και μοιράζοντάς τους στους μουχτάρηδες λες και ήταν σκλάβοι. Έτσι βρέθηκε και ο ήρωάς μας σένα  χωριό μαζί με άλλους αιχμαλώτους (σκλάβους) να δουλεύουν. Από την πρώτη μέρα έβαλε στο νου του πώς θα λιποταχτήσει. Μάζεψε λίγα τρόφιμα και με την πρώτη ευκαιρία δραπέτευσαν. Ο κίνδυνος όμως τους παραμόνευε σε κάθε τους βήμα. Η πείνα οι κακουχίες τους είχαν κάνει φοβερά αδύναμους ένα μικρό παιδί τους έπιανε. Και ο φόβος είχε γίνει ο τρίτος τους σύντροφος. Κάτω από αυτές τις συνθήκες αποφάσισαν να υποδυθούν τους τούρκους από την Μακεδονία από το Κοσσυφοπέδιο και η τούρκικη κυβέρνηση τους είχε στείλει εκεί στην νέα τους. Έπρεπε όμως να χωρίσουν για να μην προδοθούν μην τους κατά λάθος. Έδωσαν όμως ιερή υπόσχεση να ξαναβρεθούν σε δυο μήνες, υπόσχεση που δεν μπόρεσαν να τηρήσουν. Ο ήρωας μας με την εργατικότητά  του και τον καλό του χαρακτήρα και με τον σκοπό που αγιάζει τα μέσα κέρδισε την απόλυτη εμπιστοσύνη του αφεντικού του. Έφτασε μάλιστα στο σημείο να θέλει να τον κάνει γαμπρό στην κόρη του νεκρού αδερφού του και να του παραχωρήσει και το μερίδιο της περιουσίας του. Εκείνος όμως με  πρόσχημα ότι ατύχησε στον πρώτο του γάμο δεν ήθελε να ξαναδοκιμάσει, άσε που είχε και αδερφή ανύπαντρη. Μετά το πέρας της συμφωνίας έφυγε υποτίθεται για την οικογένεια του που τους είχε επιθυμήσει αφού πρώτα το αφεντικό του είχε εξασφαλίσει όλα τα νόμιμα χαρτιά ενός τούρκου πολίτη σαν ένδειξη αγάπης και εμπιστοσύνης. Μετά από πολλούς ελέγχους ως προς την νομιμότητα τον εγγράφων ο ήρωας μας βρέθηκε να ταξιδεύει με αραβικό καράβι για την Πόλη.Πάνω στο καράβι ερχόμενος σε επαφή με άλλους Έλληνες απεκάλυψε την πραγματική του ταυτότητα, κέρδισε πάλι την εμπιστοσύνη τον αρχών της Μυτιλήνης και με την βοήθειά τους επιβιβάστηκε σε άλλο καράβι για τον Πειραιά. Φτάνοντας στο λιμάνι της Χίου βλέπει πολλούς χωριανούς του κι ανάμεσά τους και τους δικούς  του. Και την ίδια μέρα έφυγαν όλοι μαζί για την νέα τους Πατρίδα την Κοζάνη για μια καινούρια ζωή!                

• (Παναγιωτόπουλος Σωτήρης)

Τίτλος:  Νόστος ενός αιχμαλώτου.              

Ενότητες: «Η βίαιη αρπαγή   ενός  Έλληνα», «Ταλαιπωρία  και φόβος προς  την Αίγυπτο», «Η εξυπνάδα  και η  διπλωματία  του  αιχμαλώτου», «Η πολυπόθητη  επιθυμία  του  πραγματοποιείται».        Περίληψη: Ο συγγραφέας αφηγείται στο βιβλίο του την ιστορία του Νικόλα Κοζάκογλου ο οποίος πέφτει αιχμάλωτος στα χέρια  των Τούρκων, ενώ βρισκόταν στην Πούντα της Σμύρνης μαζί με τους δικούς του και ενώ όλοι μαζί ήταν έτοιμοι να δραπετεύσουν προς την Ελλάδα. Ο Νικόλας ως αιχμάλωτος πια, τοποθετείται σε ομάδες που μεταφέρονται  από τον ένα τόπο στον άλλο προς κάλυψη των τουρκικών αναγκών, όπου αυτές προκύπτουν. Όλη του η διαδρομή καθίσταται εξαιρετικά δυσμενής από την κακομεταχείριση και τις κακουχίες, τη βία, την πείνα και κυρίως τη δίψα. Ειδικά η έλλειψη του νερού επισημαίνεται συνεχώς από τον συγγραφέα, ο οποίος και το χρησιμοποιεί τεχνηέντως σε όλες του τις μορφές επιτείνοντας τη δίψα: στη βροχή, στις λάσπες, στα ποτάμια..Η δραστική απόφαση του ήρωα να αποδράσει και να δοκιμάσει την τύχη του στην  τουρκική ύπαιθρο, στην αρχή με τη συντροφιά ενός ακόμη αιχμαλώτου και στη συνέχεια μόνος ως τούρκος με το όνομα Μπεχτσέτ θα σηματοδοτήσει το τέλος μιας πορείας από την αιχμαλωσία στην ελευθερία. Σε όλο αυτό το χρονικό  διάστημα της προσπάθειας να φτάσει στην πολυπόθητη ελευθερία και εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι πολλές φορές στάθηκε  εξαιρετικά τυχερός,  ο ήρωας καταφέρνει τελικά να  ξεπεράσει όλα τα εμπόδια και να αντέξει όλες τις κακουχίες αφήνοντας πίσω του αυτά που είχε περάσει. Στα μάτια του συγγραφέα ο ήρωας εμφανίζεται χαλυβδωμένος και σκληραγωγημένος, οπλισμένος με εξυπνάδα, ετοιμόλογος και πάντα εργατικός, πλημμυρισμένος από το νόστο της επιστροφής στην πατρίδα προκειμένου να πατήσει σε Ελληνικό Χώμα.

•  (Χατζή Ασήμω)

Περίληψη: Η ιστορία ενός αιχμαλώτου  είναι τού Στρατή  Δούκα είναι ένα από τα αξιόλογα έργα τής σύγχρονης πεζογραφίας. Ο πόλεμος παρουσιάζεται ως βασικός υπεύθυνος απώλειας χιλιάδων ατόμων   και του εξευτελισμού τής ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Ο συγγραφέας  καταγγέλλει τον πόλεμο και την  φρίκη πού προκάλεσε στον άμαχο πληθυσμό η καταστροφή τής Σμύρνης. Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας βρέθηκε με τούς γονείς του στο λιμάνι στο λιμάνι της Σμύρνης στην Πούντα. Μέσα από τα χέρια των γονιών του τον πήρανε και έμεινε αιχμάλωτος. Μας λέει για τον αγώνα και την επιβίωση πως κατόρθωσε να επιζήσει κάτω από οριακές συνθήκες αιχμαλωσίας. Η αφήγηση ξεκινά ως εξής. Τούς μαζέψανε όλους και τούς κλείσανε μέσα σε θαλάμους. Τραβήξανε  προς το βουνό, δεν είχαν ιδέα  πού τούς πηγαίνανε, η δίψα τους ήταν μεγάλη περίμεναν πότε θα βρέξη για να ξεδιψάσουν. Πολλοί πέθαναν από την δίψα. Στο δρόμο ήταν σπαρμένα πτώματα πού μύριζαν. Στην διαδρομή βλέποντας τις βρύσες πού τής φύλαγαν η σκοποί  αποφάσισαν με τον αδελφό του  να δώσουν  λίγα χρήματα  για  νερό. Ότι είχαν τα δώσανε στους σκοπούς τούς για έναν τενεκέ  νερό και όπως ριχτήκανε  στον κουβά  το νερό χύθηκε. Το επόμενο βράδυ άρχισαν να τούς γδύνουν και ότι είχανε επάνω τους  τα πήρανε όλα  μέχρι και τα δόντια τούς βγάλανε. Προχώρησαν μέσα από συνεχιζόμενες κακουχίες προς την Μαγνησία. Το πρωί κάνανε τον διαχωρισμό για τις εργασίες (τεχνίτες, φουρνάρηδες, μαστοριά κτίστες κλπ) με σκοπό να τους μοιράσουν στους ντόπιους Τούρκους χωρικούς. Τότε κατάφεραν και απέδρασαν. Με χίλιες δυσκολίες κατάφεραν να διανύσουν μία μεγάλη απόσταση χωρίς να καταφέρουν οι Τούρκοι να τους πιάσουν. Τέλος έφθασαν στο χωριό τους το οποίο δεν ήταν όπως το περίμεναν όλο το χωριό ήταν κατεστραμμένο παντού συντρίμμια. Κρύφτηκαν σε σπηλιές και για ένα μεγάλο διάστημα ζούσαν κλέβοντας. Η πείνα τους ήταν μεγάλη και έτσι αποφάσισαν να χωρίσουν και να κάνουν ότι είναι Τούρκοι προσπαθώντας να βρουν δουλειά. Στην πορεία της διαδρομής ο ήρωας μας βρήκε δουλειά ως τσομπάνος σε έναν πλούσιο Τούρκο γαιοκτήμονα. Η ζωή στα κτήματα ήταν δύσκολή περισσότερο από τον φόβο μήπως αποκαλυφτεί ότι ήταν Έλληνας. Ο Τούρκος εντυπωσιάστηκε από τις ικανότητες του ήρωά μας και την εργατικότητα του τόσο που ήθελε να τον παντρέψει με την ανιψιά του. Απέφυγε τον γάμο άφησε το κτήμα και κατευθύνθηκε με τρένο προς την θάλασσα. Με πλαστά χαρτιά κατάφερε και επιβιβάστηκε σε βαπόρι για την Πόλη. Αποβιβάστηκε με δυσκολία και κρυφά στο Ελληνικό  λιμάνι της Μυτιλήνης. Εκεί έβγαλε χαρτιά Ελληνικά βρήκε τους χωριανούς του και τους δικούς του και κατευθύνθηκε προς την Κοζάνη για μία νέα αρχή.

• (Έφη Παιδή)

Ενότητες: Αιχμαλωσία και απόδραση - Στις σπηλιές - Παριστάνοντας τον Τούρκο -  Η διαφυγή και η λύτρωση 

Περίληψη: Το κείμενο αποτελεί μια προσωπική αφήγηση ενός Έλληνα στρατιώτη ο οποίος επέζησε στην καταστροφή της Σμύρνης. Ο ίδιος είχε συλληφθεί και οδηγηθεί στο εσωτερικό της Τουρκίας. Με τρόπο παραστατικό και ύφος λιτό εξιστορεί τις κακουχίες, καθώς και την φυσική αλλά και ψυχολογική ταλαιπωρία του ίδιου και των υπόλοιπων Ελλήνων. Αρχικά περιγράφει την σκληρότητα των Τούρκων ,οι οποίοι δεν δίνουν ούτε νερό στους Ελληνες  ενώ ταυτόχρονα ευχαριστιούνται την τραγική εικόνα που παρουσιάζουν. Στην συνέχεια,ο συγγραφέας παρουσιάζει την ψυχική δύναμή του, καθώς στην προσπάθεια για επιβίωση, αναγκάζεται να υποδυθεί τον Τούρκο και εργάσθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα κοντά στον Χατζημεμέτη έναν Τούρκο που είχε πολλά πρόβατα και τον πήρε μαζί του για δουλειά. Έμεινε αρκετό καιρό εκεί μέχρι που ο αφέντης του ήθελε να τον παντρέψει με την ανηψιά του,ο Μπεχτσέτ ο ήρωάς μας φέρθηκε πολύ σωστά σε όλα έπαιξε το ρόλο του πολύ καλά και ο Τούρκος τον αγάπησε …… αλλά  είχε ένα και μόνο σκοπό να γυρίσει πίσω στην πατρίδα του!!! Στο τέλος, ο ήρωας  του διηγήματος μπόρεσε να σωθεί καθώς μετά από ένα μεγάλο ταξίδι , βρέθηκε στη Χίο όπου συνάντησε τους δικούς του ανθρώπους. Μετά από όλη την περιπέτεια που τράβηξε και διηγήθηκε  στο τέλος, κατάφερε να γράψει το όνομά του.              

• (Παναγιωτοπούλου Αρετή)

Τίτλος: Η πίστη και η αντοχή ενός Έλληνα

Ενότητες:  Η καταστροφή της Σμύρνης - Ο αναγκαστικός χωρισμός δύο συντρόφων - Ο αιχμάλωτος που ψάχνει για δουλειά -  Η νοσταλγία του αιχμαλώτου

Ο συγγραφέας αφηγείται στο βιβλίο του τον πόνο, την ταλαιπωρία και τις διάφορες κακουχίες που πέρασε ο Νικόλας Κοζάκογλου από τη στιγμή που τον άρπαξαν οι Τούρκοι από τους γονείς του. Ο Νικόλας ως αιχμάλωτος πια, μαζί με άλλους αιχμαλώτους περνά πολλές κακουχίες, βασανιστήρια και πολλές στερήσεις χωρίς φαγητό και νερό για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κατά την μεταφορά του στην τουρκική ενδοχώρα συναντά κάποια στιγμή και τον αιχμάλωτο αδελφό του χωρίς όμως να μπορεί να βοηθήσει ο ένας τον άλλο. Ο αδελφός του τον παρότρυνε να κλέψουν χρήματα από το σακίδιο ενός Τούρκου προκειμένου να δωροδοκήσουν τους φύλακες για να τους επιτρέψουν να πιουν λίγο νερό, πράγμα το οποίο και έκαναν. Ύστερα από πολλές μέρες εγκλεισμού, τους έβγαλαν για αγγαρεία και εκεί πάρθηκε η απόφαση να δραπετεύσουν. Κάποιοι όμως φοβήθηκαν και γύρισαν πίσω. Όμως ο ήρωας μαζί με άλλον έναν αιχμάλωτο συνέχισαν προσπαθώντας να κρύψουν στην αρχή τουλάχιστον, την απόδρασή τους. Στο δρόμο της   επιστροφής για την ελευθερία βρέθηκαν μετά από αρκετό καιρό στο χωριό τους και τους έπιασαν τα κλάματα όταν διαπίστωσαν το μέγεθος της καταστροφής που είχαν προκαλέσει οι Τούρκοι. Για να μπορέσουν να επιβιώσουν ήταν αναγκασμένοι να κρύβονται σε σπηλιές και να κλέβουν καρπούς της γης (ελιές, σύκα κ.α.) Μάλιστα κάποια στιγμή βρέθηκε στο διάβα τους ένας μύλος τον οποίο και αποφάσισαν να κλέψουν. Οι δύο πρώην αιχμάλωτοι αποφασίζουν να δοκιμάσουν την τύχη τους βρίσκοντας δουλειά προσποιούμενοι του Τούρκους .Έτσι αφού πρώτα κουρεύτηκαν και ξυρίστηκαν ξεκίνησαν το δύσκολο δρόμο της επιστροφής έχοντας όμως πια αποφασίσει να χωρίσουν τους δρόμους τους για να αυξήσουν τις πιθανότητες της επιβίωσής τους. Ο ήρωάς μας ξεκίνησε γεμάτος φόβο και φανερά στεναχωρημένος το ταξίδι του και κάποια στιγμή μάλιστα σκέφτηκε να τρέξει πίσω να βρει τον σύντροφό του, όμως τόσο το ένστικτό του όσο και η καρδιά του τον σταμάτησαν πριν υλοποιήσει τη σκέψη του  και έτσι συνέχισε το δρόμο του. Μετά από πολλές περιπέτειες ο ήρωάς μας έφτασε στο μαντρί του Χατζημεμέτη. Τελικά κατάφερε χάρις την αξιοσύνη του και τις ικανότητές του (άρμεξε  από το κοπάδι το διπλάσιο από το συνηθισμένο γάλα) να προσληφθεί  με μισθό ως τσομπάνος του Χατζημεμέτη, ο οποίος μάλιστα φρόντισε να του δώσει καθαρά ρούχα, τροφή και στέγη. Κάποια στιγμή το αφεντικό του τον πληροφόρησε ότι πιάστηκε ένας Έλληνας που παρίστανε τον μουσουλμάνο και ότι τον σκότωσαν. Η ιδέα της αποκάλυψης της πραγματικής του ταυτότητας του προκάλεσε έντονα συναισθήματα φόβου και απογοήτευσης. Κάνει παρόλα αυτά νέο συμφωνητικό με το αφεντικό του για παράταση της εργασίας του για δύο ακόμα έτη ζώντας όμως πάντοτε με τον φόβο  της πιθανής αποκάλυψης. Ο Χατζημεμέτης λόγω της απεριόριστης εκτίμησης που  του είχε τον προτείνει στην ανεψιά του για γαμπρό, όμως ο ίδιος αρνείται την πρόταση προφασιζόμενος την οικονομική του κατάσταση και το ότι ήταν ήδη παντρεμένος. Τελικά ο Νικόλας αποφασίζει ότι είναι πια καιρός να επιστρέψει στην Πατρίδα και χάρις την βοήθεια του αφεντικού του, κρύβοντάς του όμως πάντα  το μυστικό του, και ενός Έλληνα στον οποίο και αποκάλυψε την πραγματική του ταυτότητα κατάφερε να μπει στο καράβι για τον Πειραιά. Φθάνοντας στην πατρίδα καταφέρνει να εντοπίσει  την οικογένειά του που είχε ως προορισμό της την Κοζάνη και έτσι ολοκληρώνεται η περιπέτειά του. 

• (Κύρκου Ευδοξία)

Τίτλος: «Οι περιπέτειες ενός Έλληνα μετά τη Μικρασιατική καταστροφή.»
Ενώ οι γονείς του έφυγαν για την Ελλάδα, οι Τούρκοι τον αιχμαοώτισαν και μετά από σωματικές δοκιμασίες και ψυχολογικά μαρτύρια (πείνα, δίψα, βασανιστήρια, προωθήθηκε μαζί με άλλους Έλληνες αιχμαλώτους στη Μαγνησία, στην περιοχή Μπος Νταγ (Κρύο Βουνό). Ο Νικόλαος Κοζάκογλου αποφασίζει να δραπετεύσει γιατί η ζωή του κινδύνευε. Μετά από κρυφή ζωή και διάφορες περιπέτειες, ο αιχμάλωτός μας φθάνει στο χωριό του. Βρίσκει τρόφιμα σε ένα μύλο και καταφεύγει σε μία σπηλιά για τέσσερις ολόκληρους μήνες. Μετά με έναν σύντροφό του αποφασίζουν να χωρίσουν και ν’ ανταμωθούν σε δύο μήνες. Ντύνονται Τούρκοι (ξέρουν τη γλώσσα) περιπλανιούνται μέχρι να βρουν δουλειά σε μέρος που δεν τους γνωρίζουν. Ο Κοζάκογλου καταφεύγει στην κωμόπολη Κιρκινεζέ που πριν ζούσαν Έλληνες. Ο αιχμάλωτος μένει ως βοσκός κοντά σε έναν Τούρκο που έχει πρόβατα. Κάποια μέρα μαθαίνει πως ο σύντροφός του αποκαλύφθηκε και αφού τον συνέλαβαν τον κρέμασαν. Αυτό τον κάνει πιο προσεκτικό. Κερδίζει την εμποστοσύνη του αφεντικού του, που θέλει να τον κάνει γαμπρό στην οικογένειά του. Αυτός προφασίζεται πως έχει ανύπανδρη αδερφή στην Προύσα. Του ετοιμάζουν τα χαρτιά και πάει δήθεν να τη φέρει στο χωριό που δούλευε κι αυτή. Από την Προύσα, με μόνιμα Τουρκικά χαρτιά ο αιχμάλωτος βγαίνει  στη Μυτιλήνη και οι ελληνικές αρχές του επιτρέπουν να επιβιβαστεί (επιβεβαιώνοντας την ελληνική του ταυτότητα). Αργότερα ο πρωταγωνιστής της ιστορίας αυτής, ο Νικόλαος Κοζάκογλου, διηγείται τα παθήματά του στον συγγραφέα και αυτός γράφει μία νουβέλα, ένα μεγάλο διήγημα.

• (Ζήση Αθανασία)

Περίληψη: Ο ήρωας του έργου μας αφηγείται την προσωπική του ιστορία όταν κατά την διάρκεια της καταστροφής της Σμύρνης βρέθηκε με τους γονείς του στην Πούντα το λιμάνι της Πόλης. Εκεί αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους. Μαζί με άλλους κατέληξε στους στρατώνες. Αργότερα οι Τούρκοι τους εκτελούσαν όμως ο  ήρωας  σώθηκε. Όσοι  σώθηκαν τους οδήγησαν στο εσωτερικό της Τουρκίας. Οι αιχμάλωτοι ταλαιπωρήθηκαν αρκετά στην διαδρομή ο ήρωας βρήκε τον αδερφό του. Οι αιχμάλωτοι  κατέληξαν  στο Αχμετλί. Εκεί  τραβήξαν πολλά βάσανα. Ο αφηγητής όμως δραπέτευσε με έναν άλλο αιχμάλωτο. Στην συνέχεια προσπαθούσαν να γλιτώσουν το κυνηγητό των Τούρκων. Οι μέρες περνούσαν με μεγάλο φόβο και κόπο ώσπου κατόρθωσαν να φτάσουν ως το χωριό τους. Σκέφτηκαν να μπουν πιστεύοντας ότι ίσως υπάρχουν συγγενείς τους. Ο καθένας  πήρε διαφορετικό  δρόμο το χωριό ήταν ρημαγμένο μόνο Τούρκοι υπήρχαν. Οι μέρες περνούσαν βρίσκοντας καταφύγιο στις σπηλιές και φαγητό να επιβιώσουν. Οι προμήθειες τελείωσαν με αποτέλεσμα να πάρουν την απόφαση παριστάνουν τους Τούρκους και να χωρίσουν γιατί  με  αυτό τον τρόπο θα είχαν μεγάλες  πιθανότητες επιβίωσης. Ο αφηγητής κινείται  ελεύθερα με κατεύθυνση στη θύρα ώσπου έφτασε στο Τσιπνί. Στον δρόμο βρήκε κάμποσους καβαλάρηδες που του προτείναν τον  Χατζημεμέτη να πάει για δουλεία έναν νοικοκύρη βοσκό. Ο  Χατζημεμέτης αποφάσισε να τον πάρει στο μαντρί του για παραγιό του επεκτείνοντας και τις δουλειές του. Ο Χατζημεμέτης  σαν καλό  αφεντικό ήθελε να τον παντρέψει με την κόρη του αδελφού του ο ήρωας προσπάθησε  με κάθε  τρόπο να το  αποφύγει. Ο αφηγητής παίρνει την απόφαση να  φύγει λέγοντας στο αφεντικό του ότι θα πάει στην Προύσα να συναντήσει την  αδερφή του. Ο Χατζημεμέτης τον συνόδεψε στην θύρα όπου του έδωσε και έγγραφα να ταξιδέψει. Κατευθύνθηκε στην Πόλη έπειτα στο λιμάνι που θα τον οδηγούσε στην Μυτιλήνη. Όταν επιβιβάστηκε στο καράβι ομολογεί στον καμαρότο την αλήθεια περνώντας από την διαδικασία  να πιστοποιήσουν  αν έλεγε την  αλήθεια τον οδήγησαν σε ένα ξενοδόχο να τον αναγνωρίσει η διαδικασία έγινε επιτυχής. Ο ήρωας κατευθύνθηκε στην εκκλησία να προσευχηθεί. Τέλος, έφτασε στην Χίο να συναντήσει  τους χωριανούς του. Εκεί βρήκε και τους δικούς του που έφευγαν για την Κοζάνη. Σε αυτό το σημείο η αφήγηση τελείωνε . Ο συγγραφέας κατέγραψε την ιστορία του αφηγητή του ζήτησε βάζει την  υπογραφή του. Κι αυτός την έβαζε.

• (Μιχαηλίδου Ελευθερία)

Τίτλος: Ο  Αγώνας για τη σωτηρία.
Ενότητες: Η αιχμαλωσία και η δραπέτευση - Η επιβίωση στης σπηλιές του δάσους - Ενότητα υποδύοντας τον Τούρκο - Ενότητα Η διαφυγή και η λύτρωση
Περίληψη: Στην καταστροφή της Σμύρνης ο ήρωας της ιστορίας συνελήφθη μαζί με άλλους Έλληνες και τους έστειλαν σε Τουρκικά εδάφη . Έτσι ξεκίνησαν τα μαρτύρια τους που απορρέουν από την συμπεριφορά των Τούρκων τόσο των φρουρών όσο και του απλού λαού . Τα δεινά που πέρασαν δεν δοκίμαζαν μόνο την σωματική ακεραιότητα τους από την πείνα και την δίψα που με πλάγιους τρόπους ικανοποιούσαν αλλά και την ψυχική εξαθλίωση από την συμπεριφορά των Τούρκων που εξευτέλιζαν την ανθρώπινη ύπαρξη και αξιοπρέπειά τους . Στη συνέχεια ο ήρωας και ένας φίλος του παίρνουν την απόφαση να αποδράσουν . Κατά την απόδραση τους έρχονται αντιμέτωπη με τα στοιχεία της φύσης . Έτσι έφτασαν  στο χωριό τους ελπίζοντας να βρουν τροφή και ασφάλεια αλλά αντίκρισαν μόνο χαλάσματα . οι δυο σύντροφοι πέρασαν τις μέρες σε σπηλιές στο δάσος κλέβοντας φαγητό από μύλους. Κατά τη διάρκεια του δρόμου για τα Θείρα βλέπει κάποιο κοπάδι με πρόβατα και ζητάει εργασία.

Δραστηριότητα 4

(Παναγιωτόπουλος Σωτήριος, Παναγιωτοπούλου Αρετή, Ντενέκου Ελένη, Κυρίτση Ζωή) 

• Βγαίνοντας  ................ θα μας έπιανε.»  σελ. 199  Έπρεπε να προσέχουν πολύ διοτι αν τους έπιαναν μέσα στο κοπάδι θα καταλάβαιναν οτι ήταν Έλληνες  και θα τους έδιναν  στην αστυνομία
• Μια μέρα ..................... είπε  και έφυγε.»  σελ. 202 Ο  φόβος   υπήρχε   παντα  μέσα τους. Ο αγροφύλακας αν τους αναγνώριζε κινδύνευαν να  αποκαλυφθούν. 
• Σύντροφε ............................ πως  θα κρυφτούμε.» σελ 204. Συνεχίζουν να ψάχνουν τρόπους για να μην αποκαλυφθούν. Η λέξη ΈΛΛΗΝΕΣ πρέπει να είναι καλά  κρυμένη  μέσα τους. 
• Κι εκεί ................................ πως θα κρυφτούμε.» σελ.212. Ο  φόβος  του  ήταν μήπως  αποκάλυπτε στον ύπνο του  ότι ήταν  Ελληνα
• Δουλειά ..............................τούρκους  που τους ήξερε.»  Τον κυριαρχεί ο φόβος γιατί  γνωρίζει ότι  οι Αρβανίτες  είναι πιο έξυπνοι από τους Τούρκους, και  υπάρχει  πιθανότητα  να τον  αναγνωρίσουν ότι είναι Έλληνας.
• Έλα να σου πω ........ στο μεγάλο πλάτανο.» σελ. 218-219 Από  τα λεγόμενα του Χατζημεμέτη καταλαβαίνει ότι ο σύντροφός του σκοτώθηκε. Φοβάται  λοιπόν  και  για τη  δική του τύχη. 
• Αποβραδίς .......................... μοναχός.» σελ.221 Το αφεντικό  του  τον  προσκαλεί να πάνε  στο  τζαμί. Επειδή φοβάται ότι  θα προδωθεί διώχνει τους άλλους τσοπάνηδες για να δικαιολογήσει   τη δική  του  απουσία.
• Η χαρά τους ............................ στον αέρα.» σελ. 222 Όταν είδε τους τσέτες να χορεύουν οπλισμένοι ήταν τόση η ταραχή του μήπως τον αναγνωρίσουν, που έφυγε μόνος  του.
• Όπως περνούσα ..........................................ο Σαλλή  Εφέντης.» σελ.223 Μια μέρα περπατώντας  στο δρόμο απο το φόβο του  άκουγε  πίσω του  τον Σαλλή  Εφέντη να φωνάζει  «πιάστε τον είναι   Έλληνας.» 
• Όλες τις  μέρες ............................. να’χω το λόγο  σου.» σελ. 224 Άλλος  ένας  κίνδυνος παρουσιάζεται με την πρόταση του αφεντικού του να τον παντρέψει  με την ανιψιά του. Βρίσκει  λοιπόν  διάφορες  δικαιολογίες  γιατί  αλλιώς  δεν  θα γλιτώσει το κρέμασμα.
• Κάθισα .......................... τέλος.» σελ 230 Ενώ κάθισε στο  καφενείο  να  πιεί  ένα  τσάι  άκουσε  δυο  άντρες  να  μιλούν  Ελληνικά. Η  καρδιά  του  σκύρτησε αλλά το ένστικτό  του  τον  συγκράτησε  και  για  μια  ακόμη  φορά  δεν  είπε  ότι  είναι  Έλληνας.
• Ένας γέρος ................. ναι  Έλληνας.»  σελ. 233-234 Ακούει  κάποιο  γέρο  να μιλά  και  απο τα λεγόμενά του καταλαβαίνει  ότι  είναι  Έλληνας. Έτσι  αποφασίζει να  του φανερώσει  την ταυτότητα του. Ο γέρος τον βοηθά και τον παρουσιάζει  στον Εγγλέζο  πλοίαρχο.
•  Ο καμαρώτος ........................ θα πνιγώ.»  σελ.234-235 Ο Λιμενάρχης  βλέποντας  τα τούρκικα  χαρτιά του, δεν τον πιστεύει. Είμαι Έλληνας φωνάζει αυτός αν  δεν  με  κατεβάσεις  θα πνιγώ. 
• Εχεις ...................... να πηγαίνω.» σελ. 236 Συνεχίζουν  να μην  τον πιστεύουν πως είναι  Έλληνας. Ένας ξενοδόχος που είναι από τα Σώκια τον ρωτά να του πει καποιον γνωστό από τα μέρη του. Αύτος τους ονοματίζει  τον πιο  πλούσιο  του  χωριού του. Τότε  αυτοί  τον  πιστεύουν  και  δεν τον γυρίζουν  πίσω  στην Τουρκία.

 Δραστηριότητα 5

(Κουκουράβας  Νικόλαος, Κουκουράβα  Ευθυμία, Ζήση  Αθανασία, Μπιζάτης  Κωνσταντίνος)

Σελ.196

Είχαμε αποφασίσει να λιποταχτήσουμε ...οι άλλοι το μετάνιωσαν …εμείς το αποφασίσαμε  και φύγαμε.

Η αντίθετη περίπτωση : δειλιάσαμε δεν φύγαμε. Οι φρουροί την άλλη μέρα βλέπουν ότι κάποιοι λείπουν, λύσσαξαν. Όλο το μίσος έπεσε επάνω μας. Πολύωρη αναγκαστική εργασία και ξύλο από πάνω. Το φαγητό ελάχιστο και πολύ κακό. Το κρύο μας τρυπάει τα κόκκαλα. Οι  εξευτελισμοί και οι προκλήσεις ήταν η καθημερινότητα. Δεν χρειαζόταν και ιδιαίτερη αφορμή.  Μας σκότωναν επιτόπου σαν το σκυλί στο αμπέλι που λέει και ο λαός μας.                                                                                    

Σελ.221

Έφτασε το Μπαϊράμι…… Έτρεμα  από τον  φόβο μου………αποφάσισα να μείνω στο μαντρί για να μην προδοθώ.

Η  αντίθετη περίπτωση: Πήγα με το αφεντικό μου για προσκύνημα στο τζαμί. Μπροστά εκείνος πίσω εγώ. Παρακολουθούσα  και έκανα κατά γράμμα έκανα ότι έκανε και εκείνος.  Ο  χότζας με κοιτούσε πολύ περίεργα. Πλησιάζει τον Χατζημεμέτη και του κάνει νόημα.  Ποιός είναι αυτός του γνέφει. Άνθρωπος δικός μου του λέει ,της καρδιάς. Αδερφός μας τούρκος από την Μακεδονία απ’ το Κοσσυφοπέδι. Ευτυχώς το κύρος του αφεντικού μου έδιωξαν τις υποψίες του.

Σελ.207

Να κάνουμε τους τούρκους …….για να βρούμε δουλειά……όχι μαζί………….μην  πιαστούμε…….

Η αντίθετη περίπτωση: Πιάσαμε δουλειά σ’ ένα μαντρί. Την γνωρίζαμε καλά.Κάναμε τους άγνωστους  όταν ήταν άλλοι μπροστά. Κάποια στιγμή εκεί που βοσκούσαμε τα πρόβατα βρεθήκαμε μόνοι. Αγκαλιαστήκαμε  φιληθήκαμε και κάναμε το σταυρό μας για να ευχαριστήσουμε τον Κύριο που μας προστάτευε.Δεν  καταλάβαμε ότι μας παρακολουθούσε ο επιστάτης του αφεντικού που κάτι υποψιαζόταν. Μέσα σε λήγει ώρα δυο κρεμάλες ήταν έτοιμες στην μέση της πλατείας στο μεγάλο πλατάνι για μας τους Έλληνες χριστιανούς.

Σελ. 224

Οι μέρες περνούσαν………ήθελε να τον  παντρέψει  με την ανιψιά του.

Η αντίθετη περίπτωση: ο ήρωας μας  δέχτηκε . Καλά τα χρήματα  καλά και τα κτήματα.  Και η ανιψιά καλή κοπέλα. Ποιός  θα τον αμφισβητούσε τώρα; Κανείς  μόνο οι τύψεις του,οι ερημίες. Δεν μπορούσε να το ευχαριστηθεί. Τόχε κιόλας μετανιώσει. Ήταν όμως πολύ αργά. Σιγά-σιγά άρχισε να το χωνεύει να το συνηθίζει και τελικά πέρασε καλά πολύ καλά με πολλούς απογόνους.   

Σελ.230

Κάθισα σε ένα καφενείο……μιλούσαν  ελληνικά ……να ξομολογηθώ. Κρατήθηκα.

Η αντίθετη περίπτωση: Δεν κρατήθηκε,νόμιζε ότι ήταν Έλληνες και τους τα είπε όλλα.Εκείνοι όμως ήταν  τούρκοι χωροφύλακες. Από καιρό τον υποψιάζονταν και τόχαν  βάλει στοίχημα . Ή θα τον ξεσκεπάζανε ή θα σκάγανε. Τον πήρανε σηκωτό τον σαπίσανε στο ξύλο και στο τέλος τον κρεμάσανε στη μέση της πλατείας έχοντας γύρο-γύρο όλους τους αιχμαλώτους για να δούνε λέει τι παθαίνουν όποιοι πάνε να ξεγελάσουν  τούρκους χωροφύλακες.           

Δραστηριότητα 6

(Μορφούλιας Σωτήρης και Μπουνέλας Κωνσταντίνος)

Η Οδύσσεια του αιχμαλώτου

Δραστηριότητα 7

(Ευδοξία Κύρκου, Άγγελος και Ηλίας Πετρενίτης, Τζούλια Μπουλούμπαση)

Χρόνος του διηγήματος

(Χρονολόγιο της ιστορίας του Ν. Κοζάκογλου)

• Καταστροφή της Σμύρνης (τέλη Αυγούστου 1922). Ο Νικόλαος Κοζάκογλου χωρίζεται από τους γονείς του και κρατιέται αιχμάλωτος στη Μικρά Ασία ενώ εκείνοι φεύγουν  για την Ελλάδα
• Για μέρες (Σεπτέμβριος του 1922) μαζί με άλλους Έλληνες αιχμαλώτους ο Κοζάκογλου ταλαιπωρείται από  πείνα, δίψα και αναγκαστικές πορείες προς το εσωτερικό της  Μικράς Ασίας (σελ 188-189)
•  Για 15 ημέρες η πορεία συνεχίζεται προς τη Μαγνησία και οι αιχμάλωτοι κρατιούνται έγκλειστοι σ’ ένα παλιό νοσοκομείο (σελ. 191-192).
• Νέα πορεία προς το χωριό Αχμετλί και το βουνό Μποξ Ντάγι (Κρύο Βουνό). Ο Κοζάκογλου με έναν άλλον σύντροφό του δραπετεύουν.
• Πέντε ημέρες περιπλάνηση μετά τη δραπέτευση προς το Ουτεμίρ. Το Βαϊντιρι και τον ποταμό. Τουρκικά –Μεντερές.
• Φτάσιμο στο χωριό τους που είναι εγκαταλελειμμένο. Τρώνε καρπούς, κάστανα, σύκα, μαζεύουν ελιές. Έφτασε  Φθινόπωρο του 1922 (Οκτώβριος – Νοέμβριος).
•  Μένουν σε μία σπηλιά και παίρνουν (κρυφά αλεύρι από έναν μύλο). Αλλάζουν σπηλιά για ασφάλεια και  ζουν εκεί  για τέσσερις μήνες.
• Μετά από 10 μέρες ξυρίζονται, φορούν καθαρά ρούχα και συμφωνούν να χωρίσουν.
• Εύρεση δουλειάς, συμφωνία για δύο μήνες.
• Απρίλιος 1923 ο Κοζάκογλου συνεχίζει να δουλεύει παριστάνοντας τον Τούρκο.
• Μάιος 1923. Το αφεντικό του Κοζάκογλου αποφασίζει να βάλουν κηπευτικά. Τελειώνει ο Ιούλιος του 1923 πλησιάζει ο Αύγουστος. Τελειώνει η συμφωνία για ένα εξάμηνο, Φεβρουάριος- Αύγουστος.
•  Το αφεντικό του στενοχωριέται, του δίνει χρήματα, τρόφιμα, ρούχα και τον ευχαριστεί. Συμφωνούν να γυρίσει το Σεπτέμβριο.
•  Πηγαίνει με το τρένο στη Σμύρνη απ’ όπου παίρνει πλοίο για τη Μυτιλήνη, Χίο , Κωνσταντινούπολη.
• Μετά από 13 μήνες περιπέτειες με φόβους, χτυποκάρδια και αγωνία ο αιχμάλωτος σώζεται και κατεβαίνει στον Πειραιά. Από εκεί πάει για Κοζάνη για να βρει συγγενείς του, που είχαν σωθεί μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. 
• Σεπτέμβριος 1923 (σελ 236-237)

Δραστηριότητα 8

(Κουκουράβα  Ευθυμία, Παιδή  Έφη, Καραουλάκη  Καλλιόπη)

1) Πρωτότυπος τίτλος: 1922

Χρονιά παραγωγής: 1978

Σκηνοθέτης: Νίκος  Κούνδουρος

Σενάριο: Νίκος Κούνδουρος-Καρράς Στρατής

Σενάριο αρχική πηγή: Μυθιστόρημα του Ηλία Βενέζη "Το νούμερο 31328".

Σύνοψη της υπόθεσης: Η ταινία είναι βασισμένη στο βιβλίο του Ηλία Βενέζη "Το νούμερο 31328" και αφηγείται μέσα από την προσωπική τραγωδία τριών προσώπων την Μικρασιατική καταστροφή και την μαρτυρική  πορεία των Ελλήνων της Μικράς  Ασίας που συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν από τα στρατεύματα του Κεμάλ, αλλά και από τις ένοπλες ομάδες των μουσουλμάνων.

 2) Ελλάδα 1922- Ο μεγάλος ξεριζωμός

National Geographic.

Δημοσιεύτηκε  στις 15 Ιουνίου 2012

 3) Η μηχανή του χρόνου στις 29-6-2007

Η Μικρασιατική καταστροφή

 4) Ντοκιμαντέρ "Μικρασιατική καταστροφή"

Από την προβολή που πραγματοποιήθηκε στην Εστία του Συλλόγου Ρεθυμνίων Μικρασιατών την Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου 2014 με θέμα την Μικρασιατική Καταστροφή.

 5) Μικρασιατική Καταστροφή 1922 - Αξιον Εστί - ΕΤ 3

Του Βασίλη Βασιλικού

 6) Μικρασιατική Εκστρατεία και καταστροφή, βίντεο από τον ιστότοπο Εκπαιδευτικό υλικό για την Ιστορία.

 7) Μικρασιατική Καταστροφή 

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ.

 8) Βίντεο ΒΙΣΑΛΤΗΣ

 Σμύρνη-Μικρασιατική Καταστροφή: Έρνεστ  Χέμινγουεϊτ.

Στην προκυμαία της Σμύρνης. 

 

Δραστηριότητα 10

(Χατζή Ασήμω)

Η Σμύρνη πριν και μετά την καταστροφή

Το προσωπικό του σχολείου συγχαίρει και από εδώ τους μαθητές για τη συμμετοχή τους στην λέσχη ανάγνωσης της Ιστορίας ενός αιχμαλώτου. Περιμένουμε με ενδιαφέρον σχόλια και παρατηρήσεις και ετοιμαζόμαστε για νέες δραστηριότητες στη νέα σχολική χρονιά που μόλις ξεκίνησε!