Τι είδους «τιμή» είναι αυτή που μπορεί να διασωθεί παραχώνοντας στη γη ζωντανό ένα 16χρονο κορίτσι; Πόσες βουρδουλιές μπορεί να αντέξει το άγουρο σώμα ενός κοριτσιού, που μόλις έχει πέσει θύμα βιασμού και τιμωρείται γι' αυτό; Πόσο σκανδαλώδης μπορεί να είναι ο τρόπος ζωής μια κοπελίτσας που ζει απομονωμένη σ' ένα χωριό για να δικαιολογεί μειωμένη ποινή στον πατέρα της, ο οποίος, αφού τη σκότωσε, της παραμόρφωσε το πρόσωπο με λιωμένο νάιλον για να μην αναγνωρίζεται;
Με ποια λογική η παράδοση ή η θρησκεία μπορούν να θεωρούνται ελαφρυντικά για ειδεχθή εγκλήματα; Ολα τα ερωτήματα προκύπτουν από πολύ πρόσφατες υποθέσεις εγκλημάτων «τιμής». Εγκλήματα που θα πρέπει να είναι τουλάχιστον εκατοντάδες κάθε χρόνο ανά τον κόσμο, ανεξιχνίαστα όμως τα περισσότερα από αυτά. Γιατί οι ίδιες οι οικογένειες που τα διαπράττουν τα συγκαλύπτουν. Και οι οικογένειες αυτές δεν ζουν μόνο σε απομακρυσμένα χωριά ή σε «υπανάπτυκτες» κοινωνίες.
Την έθαψαν ζωντανή
Στα τέλη Ιανουαρίου 19χρονος Ιορδανός καταδικάστηκε σε δεκαετή κάθειρξη για τη δολοφονία της αδελφής του με πολλές μαχαιριές. Με το κεφάλι ψηλά είχε παραδοθεί υπεραμυνόμενος του εγκλήματος, γιατί η 22χρονη αδελφή του «έλειπε αδικαιολόγητα από το σπίτι». Το δικαστήριο είχε προτείνει 15ετή κάθειρξη, αλλά κανείς από την οικογένεια δεν ήθελε να στηρίξει μήνυση εναντίον του, οπότε η ποινή μειώθηκε στα δέκα. Μέρες αργότερα από την Τουρκία επιβεβαιωνόταν αυτό που ο Τύπος εκεί είκαζε καιρό. Ο ιατροδικαστής διαπίστωσε ότι η 16χρονη Μεντίνε Μέμι, από χωριό του Κουρδιστάν, είχε θαφτεί ζωντανή με τα χέρια δεμένα πίσω πλάι στο κοτέτσι στην αυλή του σπιτιού της. Ο πατέρας και ο παππούς της αντιμετωπίζουν ισόβια. Ε, και τι με αυτό; Εχουν «ξεπλύνει» την τιμή τους. Το κορίτσι, ένα από τα δέκα της οικογένειας, που ποτέ δεν είχε πάει στο σχολείο, είχε βρει το κουράγιο τρεις φορές να καταγγείλει στην τοπική αστυνομία ότι στο σπίτι την ξυλοκοπούσαν. Και τις τρεις φορές την έστειλαν πίσω στην οικογένειά της. Ενα ακόμα έγκλημα για την αποκατάσταση της τιμής... Το κορίτσι την είχε εκθέσει. Είχε μιλήσει κάπως παραπάνω με αγόρια. Τις ίδιες ημέρες περίπου, ο δολοφόνος-πατέρας ενός κοριτσιού, που είχε πέσει θύμα βιασμού από τον ετεροθαλή αδελφό της, άκουσε το ανώτατο δικαστήριο της Τουρκίας να μειώνει την ποινή του, γιατί «ο τρόπος ζωής του θύματος θεωρήθηκε ότι ατίμασε την οικογένεια, ενώ οι προειδοποιήσεις του αδελφού της δεν εισακούστηκαν». Είναι όμως τα καλούμενα «εγκλήματα τιμής» μόνο χαρακτηριστικό του Ισλάμ, των κουρδικών περιοχών της Τουρκίας ή των απομονωμένων ζωνών της νότιας Ασίας;
Επίκληση «τιμής»
Στη Βρετανία πηγές της αστυνομίας, που επικαλέστηκε σε άρθρο της η «Guardian», υπολόγιζαν σε περίπου 12 ετησίως τις δολοφονίες κοριτσιών από την οικογένειά τους -κυρίως από Μέση Ανατολή και Νότια Ασία- στο όνομα της «τιμής». Τον περασμένο Νοέμβριο η 20χρονη Νουρ Αλμαλέκι, κάτοικος Αριζόνας, δολοφονήθηκε από τον Ιρακινό πατέρα της γιατί είχε «υπερβολικά δυτικοποιηθεί». Τον Μάρτιο του 2009 η ιστορία της Γκελσιέμ Σεμίν, ενός 20χρονου κοριτσιού από το Κουρδιστάν που δολοφονήθηκε από τον αδελφό της, σόκαρε τη Γερμανία. Ιταλίδα δημοσιογράφος αποκάλυψε σε πρόσφατη έρευνά της ότι το νομικό σύστημα της χώρας της θεωρούσε ώς το 1981 «ελαφρυντικό στοιχείο» την επίκληση της «τιμής» σε έγκλημα. Απίστευτο. Πολύ πιο πρόσφατα, το 2006, η Ιταλία ανατρίχιασε όταν γερμανικό δικαστήριο αναγνώρισε ελαφρυντικά επί τη βάσει «εθνικού και πολιτιστικού υποβάθρου» σε άνδρα από τη Σαρδηνία, που υπέβαλε τη σύντροφό του σε ομαδικό βιασμό, γιατί είχε υποψίες ότι τον απατούσε!
Η ιρανικής καταγωγής Φαριάν Σαμπάχι, καθηγήτρια πανεπιστημίου, που διδάσκει ισλαμική ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Τορίνου, σημείωνε με έμφαση πρόσφατα ότι, ενώ με το σκεπτικό της απόφασης του γερμανικού δικαστηρίου σύσσωμη η Σαρδηνία αλλά και ολόκληρη η Ιταλία οργίστηκε, δεν υπάρχει η ίδια αντιμετώπιση όταν ανάλογα εγκλήματα γίνονται στους κόλπους αραβικών κοινοτήτων. Τότε «οι ιταλικές αρχές εύκολα κατηγορούν τη λογική του Ισλάμ, χωρίς να σκέπτονται ότι προσβάλλουν τη μουσουλμανική κοινότητα». Κι αν κάποιες κοινότητες τα αποκαλούν εγκλήματα τιμής, άλλες, των δυτικών περιλαμβανομένων, τα ανέχονται ονομάζοντάς τα «εγκλήματα πάθους». Η ουσία όμως δεν αλλάζει. Τα περιστατικά οικογενειακής βίας, κατά κανόνα με θύματα τις γυναίκες, αυξάνονται. Στη γειτονική Ιταλία αναφέρθηκε ακόμα ένα περιστατικό. Το 2007, στο Παλέρμο της Σικελίας, ένας κάποιος Ρενάτο ντι Φελίτσε κρίθηκε ένοχος για την εκ προμελέτης δολοφονία της συζύγου του τέσσερα χρόνια νωρίτερα. Βγήκε όμως από τη φυλακή δύο ημέρες μετά την απόφαση. Ο λόγος είναι ότι τα παιδιά του ζεύγους κατέθεσαν ότι η μητέρα τους δεν φερόταν με σεβασμό στον άντρα της.
Τα εγκλήματα για λόγους τιμής δεν μετριούνται πια στα δάχτυλα του ενός χεριού, όπως πολλοί πιστεύουνε, αλλά φτάνουν σε αρκετές χιλιάδες κάθε χρόνο,
Ρεπορτάζ από την Ουάσιγκτον - Εγκλήματα για λόγους τιμής
Τα Ηνωμένα Έθνη μας πληροφορούν πως πάνω από 5 χιλιάδες κοπέλες και νέες γυναίκες σκοτώνονται κάθε χρόνο από μέλη της οικογένειάς τους γιατί είχανε κάποια εξωσυζυγική σχέση ή κάνανε κάτι που θεωρήθηκε προσβλητικό για την οικογένεια. Τα εγκλήματα για λόγους τιμής είναι συνήθη σε αυστηρά παραδοσιακές κοινωνίες της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής και της Νότιας Ασίας, αλλά σημειώνονται και στη Δύση.
Η Σάζια Καγιούμ πέρασε πέντε χρόνια της ζωής της σε άσυλα. Δεν μπορούσε να στραφεί στην οικογένειά της για βοήθεια επειδή η οικογένειά της ήταν ο λόγος που κρυβότανε. «Φοβόμουνα τους γονείς μου» λέει η Σάζια «αν και ποτέ δεν απείλησαν να με σκοτώσουν».
Το έγκλημα της Καγιούμ ήτανε ότι ήθελε να χωρίσει από ένα εξάδελφό της τον οποίο η οικογένειά της την υποχρέωσε να παντρευτεί όταν είχε πάει για διακοπές στο Πακιστάν. «Ήταν από τις πιο δύσκολες αποφάσεις της ζωής μου» επισημάνει η Σάζια. «Ήξερα πως αν χωρίσω θα πάψουν να μου μιλούν όχι μόνον οι γονείς μου αλλά και τα αδέλφια μου».
Η Καγιούμ ένοιωθε απομονωμένη και σκέφτονταν να αυτοκτονήσει, μέχρι που μια μέρα γνώρισε την Σανγκιέρα Τσασβιγκέρ η οποία είχα παρόμοια εμπειρία. Οι γονείς της την είχαν υποχρεώσει να παντρευτεί με κάποιον που επέλεξαν και που εκείνη δεν ήθελε. Διέφυγε από το σπίτι της και πέρασε χρόνια σε κρησφύγετα των δρόμων. Έγινε ακτιβίστρια μόνον όταν έχασε την αδελφή της, την Ρομπίνα, η οποία αυτοκτόνησε για να δώσει τέλος σε ένα μαρτυρικό γάμο.
«Αντιμετώπιζε βάναυση συμπεριφορά», τονίζει η Σανγκιέρα «από τον σύζυγό της κι ήθελε βοήθεια. Αλλά οι δικοί της συμβούλευαν να κάνει υπομονή για να σωθεί ο γάμος κι η οικογενειακή υπόληψη. Μια μέρα δεν άντεξε άλλο κι αυτοπυρπολήθηκε».
Η Σανγκιέρα έγραψε ένα βιβλίο με τις εμπειρίες της σε Βρετανικά σπίτια παροχής βοήθειας προς άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από καταναγκαστικούς γάμους και από εγκλήματα για λόγους τιμής. «Η περίπτωσή μου» τονίζει «δεν είναι μοναδική. Η Ρομπίνα έπρεπε να ζει σήμερα. Ο θάνατός της ας μη πάει χαμένος». Μπορεί να αποφέρει κάποιο καλό».
Το θέμα σιγά-σιγά επισύρει την προσοχή των μέσων ενημέρωσης. Για παράδειγμα, ο φόνος με λιθοβολισμό μιας νεαρής Ιρακινής Κουρδικής καταγωγής, της Ντούα Καλίλ, το 2007, καλύφθηκε εκτενώς σε παγκόσμια κλίμακα.
Η Νταιάνα Νάμι της διεθνούς εκστρατείας για την Πάταξη των Εγκλημάτων Τιμής λέει πως τα εγκλήματα αυτά έχουνε εξαπλωθεί σε παγκόσμια κλίμακα: «Το φαινόμενο οφείλεται στην αύξηση της θεμελιοκρατίας και ιδιαίτερα του μουσουλμανικού φονταμενταλισμού στη Μέση Ανατολή αλλά και διεθνώς».
Έχουνε επίσης σημειωθεί πολύκροτα εγκλήματα τιμής στην Βρετανία, όπου λόγου χάρη ο πατέρας μιας 16χρονης, της Εσού Γιονέ, την σκότωσε επειδή πήγε σε ραντεβού με Χριστιανό.
Ένα άλλο θύμα, η Μπανάζ Μαχμούντ, είχε γυρίσει βίντεο που δείχνει τις κακώσεις τις οποίες υπέστη από τον πατέρα της και από έναν θείο της, οι οποίοι επεχείρησαν να την σκοτώσουν, επειδή είχε ερωτευθεί άτομο μη αρεστό στην οικογένεια. Λίγες μέρες αργότερα η αστυνομία βρήκε το πτώμα της μέσα σε μία βαλίτσα. Ο πατέρας της και ο θείος της καταδικάστηκαν για ανθρωποκτονία.
Η Σανγκιέρα επιρρίπτει μέρος της ευθύνης στην αστυνομία η οποία δεν πήρε στα σοβαρά τις κατηγορίες της Μπανάζ. «Τέσσαρες φορές που κατέφυγε στο τμήμα την διώξανε» επισημαίνει η Σανγκιέρα. Δεν πίστευαν ότι ο πατέρας της θα την σκότωνε επειδή την είδε να φιλά κάποιον στο Μετρό».
Στην Βρετανία γίνονται 12 εγκλήματα τιμής τον χρόνο και οι αρχές εκπαιδεύουν τώρα αστυνομικούς, γιατρούς και δασκάλους στην αναγνώριση των συμπτωμάτων βάναυσης μεταχείρισης γυναικών. Ο Βέρνον Κόκερ είναι υπουργός αρμόδιος για την πάταξη των εγκλημάτων τιμής. «Οι φόνοι για λόγους τιμής είναι εγκλήματα. Συλλαμβάνουμε τους υπεύθυνους γι αυτά και τους παραπέμπουμε στην δικαιοσύνη».
Η Σάζια Καγιούμ δεν κρύβεται άλλο στις σκιές. Είναι τώρα εκπρόσωπος κρατικού προγράμματος κατά των εξαναγκαστικών γάμων και με αυτή την ιδιότητα κάνει διαλέξεις για το πρόβλημα αυτό σε σχολεία.
«Οι νέοι πρέπει να ξέρουν τι μέσα βοήθειας και στήριξης υπάρχουν», τονίζει η Καγιούμ. «Πρέπει να μπουν στα σχολεία αφίσες που να εκθέτουν το πρόβλημα, όπως έχουμε αφίσες κατά του καπνίσματος και κατά της χρήσης αλκοόλ. Είναι σωστή ενέργεια γιατί πρόκειται για θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Η Σάζια Καγιούμ και πολλοί άλλοι που είναι ταγμένοι στον ίδιο στόχο ελπίζουνε πως με το έργο τους θα πείσουνε γονείς και ευρύτερο κοινό ότι οι φόνοι για λόγους τιμής είναι εγκλήματα και πρέπει να σταματήσουν.
Επιμέλεια: Γιώργος Μπίστης Ουάσιγκτονπυγή:www.voanews.com
πολύ σημαντικό θέμα έθεσες ! αξίζει να γίνει και μια συζήτηση για το αν και πόσο παίζει ρόλο η θρησκεία στην τόση βιαιότητα! Πάντως είναι αλήθεια ότι είναι μια μεγάλη πληγή στο σώμα της ανθρωπότητας που αιμορραγεί και έχουμε όλοι μας ευθύνη να μην συγκαλύπτουμε τέτοια απάνθρωπα εγκλήματα!
ΑπάντησηΔιαγραφή